Vorig
jaar maakte u in de meimaand kennis met het Gregoriaans, zoals dit mogelijk in
de eerste zestig jaar uit de geschiedenis van ons kerkgebouw heeft geklonken.
In
de tweede dienst klonk met een muzikaal accent
hoorden we in die meimaand een door mannenstemmen gezongen meerstemmige
mis van de Engelse componist William Byrd.
Ik
schreef toen dat het mij zeer zou verbazen wanneer zou blijken dat in de
Dorpskerk ook meerstemmige missen zijn gezongen: daarvoor stond onze kerk “in
het verkeerde dorp”, en u begrijpt vast wat ik daarmee bedoel!
Eigenlijk
is er vanmorgen weer sprake van die dubbelheid: na 1566 zijn hier de psalmen in
berijming van Datheen gezongen (op “hele” noten en zonder orgelbegeleiding); we
deden dit hier ook enkele weken geleden. Vóór die tijd zijn mogelijk ook de
Souterliedekens gezongen, maar zeker niet de psalmen van Huygens, die om een
kundig zanger vragen.
Iets
over de souterliedekens: “souter” is Oudnederlands voor “psalter”.
Deze
bundel dateert uit 1540 en was mateloos populair onder het volk (in 75 jaar
verschenen maar liefst 33 herdrukken). De berijmer is ws. Jhr. Willem van
Zuylen van Nyevelt, Heer van Bergambacht. De bijbelteksten zijn vnl. gebaseerd
op de Delftse vertaling van 1480…., maar, wat interessanter is: zij werden gezongen op de wijzen van in die
tijd geliefde volksdeuntjes.
Toen
Datheens berijming klaar was, wisten de vrome vaderen niet hoe snel ze de
souter-liedekens moesten verbieden in de kerkdiensten:men vond ze plat, niet
pelchtig.
Vanaf
dat moment is er trouwens altijd een discussie gebleven in de kerken of dat nou
wel kan: een bijbeltekst op een liedje
van de straat………..!
Overigens:
één “deuntje” is gekuist in het LB gekomen: zie gezang 62!
Van
geheel andere orde zijn de psalmen die Huygens , die ongetwijfeld zijn gezongen
tijdens de destijds geroemde concerten van de Muiderkring. Huygens heeft naast
deze verzameling (wereldlijke en) kerkelijke composities nog veel meer gemaakt
(er wordt gesproken over minstens 800 stukken) maar het meeste daarvan is
helaas verloren gegaan.
Wat
ons nu en in de komende jaren zal blijven opvallen, is de grote belangstelling
die altijd is uitgegaan naar het Boek der Psalmen. Dat heeft alles te maken met
de overheersende betekenis die Calvijn in de Nederlanden kreeg en door de
eeuwen heen behield.
Hans
van Gelder
Intredepsalm, solozang: Psalm 122 :
1,2,3
Uit:
Pathodia sacra et profana van Constantijn Huygens (1596-1687)
Laetatus
sum in his quae dicta sunt mihi: in donum Domini ibimus.
Stantes etant pedes nostril, in atriis tuis
Jerusalem,
Jerusalem, quae aedificatur ut civitas.
(Ik
was verheugd toen men mij zeide: laten wij gaan naar het huis van de HEER. Onze
voeten staan in uw voorhoven, o Jeruzalem. Jeruzalem is gebouwd als een stad die
wel samengevoegd is)
de
gemeente gaat staan
Vrg.: In de naam van de Vader, en de Zoon en de
heilige Geest
Gem.:
AMEN
Vrg.:
Onze hulp is in de naam van de HEER
Gem.: DIE HEMEL EN AARDE GEMAAKT HEEFT
Vrg.: doe trouw houdt tot in eeuwigheid
Gem.: EN NIET LAAT VAREN HET WERK VAN ZIJN HANDEN
Vrg.: Genade zij u en vrede van God onze Vader en
van Jezus Christus, de Heer,
Gem.: AMEN
Vervolg
intredepsalm: Psalm 122 : 2,3
2
Hoe
zijn de stammen opgegaan!
Hier
gingen ons de voeten voor
der
pelgrims, die de HEER verkoor,
hier,
waar uw heilge muren staan!
Jeruzalem,
dat ik bemin,
wij
treden uwe poorten in
naar
's HEREN woord, om zijns naams ere!
Zo
is het Israël gezegd:
hier
zijn de zetels van het recht,
de
troon, waar David zal regeren!
Bidt
heil toe aan dit Vredesoord:
dat
die u mint bevredigd zij,
dat
vrede in uw wallen zij,
gezegend
zij uw muur en poort!
Jeruzalem,
dat ik bemin,
wij
treden uwe poorten in
om
u met vrede te ontmoeten!
Om
al mijn broeders binnen u,
om
's HEREN tempel wil ik u,
o stad
van God, met vrede groeten.
de
gemeente gaat zitten
Vrg.:
Voor U belijden wij, almogende God,
Gem.: VOOR HEEL UW KERK EN VOOR ELKAAR
DAT WIJ GEZONDIGD HEBBEN IN
GEDACHTEN,
WOORDEN EN WERKEN.
Solozang: Psalm 51 : 5,6
Iniquitatem meam ego cognovi,
et
peccatum meum contra me est semper
Tibi
soli peccavi et malum contra te felici
(Want
ik ken mijn overtredingen, mijn zonde staat bestendig vóór mij. Tegen U, U
alleen, heb ik gezondigd en gedaan wat kwaad is in uw ogen)
Vrg.: Ontferm U over ons,
Gem.: VERGEEF ONS ONZE ZONDEN
EN GELEID ONS TOT HET EEUWIG LEVEN
Vrg.: door Jezus Christus, onze Heer.
Gem.: AMEN.
Vrg.:
Gemeente, hoort woorden van vergeving en genade uit Psalm 103:
Liefdevol en genadig is de HEER,
hij blijft geduldig en groot is
zijn trouw.
9 Niet
eindeloos blijft hij twisten,
niet eeuwig duurt zijn toorn.
10 Hij
straft ons niet naar onze zonden,
hij vergeldt ons niet naar onze
schuld.
11 Zoals de
hoge hemel de aarde overspant,
zo welft zich zijn trouw over
wie hem vrezen.
12 Zo ver
als het oosten is van het westen,
zo ver heeft hij onze zonden
van ons verwijderd.
13 Zo
liefdevol als een vader is voor zijn kinderen,
zo liefdevol is de HEER voor wie hem vrezen.
14 Want hij
weet waarvan wij gemaakt zijn,
hij vergeet niet dat wij uit
stof zijn gevormd.
Gelooft
deze woorden van vergeving en genade en leef in vrede,
door
Jezus Christus, onze Heer
GEM.: AMEN
Lied:
Psalm 51 : 7
Doe Sion wel naar uw barmhartigheid
en laat haar tinnen in het zonlicht blinken,
doe op haar pleinen weer de liedren klinken
als eens in de welaangename tijd.
Dan hebt Gij lust aan offers, recht gebracht,
met kleinvee stroomt men toe en jonge stieren.
Jeruzalem, ik zie een nieuw geslacht
opnieuw het feest van uw bevrijding vieren.
Lofverheffing,
de Tien Woorden
Vrg.:
Uw woord houdt stand voor eeuwig, o HEER,
van
geslacht tot geslacht duurt uw trouw,
want
Gij spreekt tot ons:
‘Ik ben de HEER, uw God, die u uit Egypte,
uit de slavernij, heeft bevrijd.
Gem.: GEPREZEN ZIJT GIJ IN EEUWIGHEID
Vereer naast mij geen andere goden.
Maak
geen godenbeelden, geen enkele afbeelding van iets dat in de hemel hier boven
is of van iets beneden op de aarde of in het water onder de aarde. Kniel voor
zulke beelden niet neer, vereer ze niet, want ik, de HEER, uw God, duld geen andere
goden naast mij. Voor de schuld van de ouders laat ik de kinderen boeten, en
ook het derde geslacht en het vierde, wanneer ze mij haten; maar als ze mij liefhebben en
doen wat ik gebied, bewijs ik hun mijn liefde tot in het duizendste geslacht.
Gem.: GEPREZEN ZIJT GIJ IN EEUWIGHEID
Misbruik
de naam van de HEER, uw God, niet, want wie zijn naam misbruikt laat hij
niet vrijuit gaan.
Gem.: GEPREZEN ZIJT GIJ IN EEUWIGHEID
Houd
de sabbat in ere, het is een heilige dag. Zes dagen lang kunt u werken
en al uw arbeid verrichten, maar de zevende dag is een rustdag, die gewijd is aan
de HEER,
uw God; dan mag u niet werken. Dat geldt voor u, voor uw zonen en dochters,
voor uw slaven en slavinnen, voor uw vee, en ook voor vreemdelingen die bij u
in de stad wonen. Want in zes dagen heeft de HEER de hemel en de aarde
gemaakt, en de zee met alles wat er leeft, en op de zevende dag rustte hij.
Daarom heeft de HEER de sabbat gezegend en heilig verklaard.
Gem.: GEPREZEN ZIJT GIJ IN EEUWIGHEID
Toon
eerbied voor uw vader en uw moeder. Dan wordt u gezegend met een lang leven in
het land dat de HEER, uw God, u geven zal.
Gem.: GEPREZEN ZIJT GIJ IN EEUWIGHEID
Pleeg
geen moord. Pleeg geen overspel. Steel niet.
Leg
over een ander geen vals getuigenis af.
Gem.: GEPREZEN ZIJT GIJ IN EEUWIGHEID
Zet
uw zinnen niet op het huis van een ander, en evenmin op zijn vrouw, op zijn
slaaf, zijn slavin, zijn rund of zijn ezel, of wat hem ook maar toebehoort.
Gem.: GEPREZEN ZIJT GIJ IN EEUWIGHEID
Uw woord
houdt stand voor eeuwig, o HEER,
Van
geslacht tot geslacht uw trouw.
Lied:
Gezang 62
Bemint
uw Heer te allen tijd,
dient
Hem met alles wat gij zijt,
aanbidt
Hem in uw daden.
Dit
is het eerste en grote gebod,
de
wil van God, uw Vader.
Biedt
uw naaste de helpende hand,
spijzigt
de armen in uw land,
een
woning wilt hen geven.
Het
tweede gebod is het eerste gelijk;
doet
dit, en gij zult leven.
De macht der liefde is zo groot,
geen water blust haar vuren uit,
wanneer zij is ontstoken.
Nu wilt ontbranden aan liefdeswoord,
God heeft het tot ons gesproken.
Vrg.: De HEER zij met u.
Gem.: ZIJN GEEST IN ONS MIDDEN
Vrg.: Laat ons bidden
Eeuwige,
Drie-enige, God, onze Heer, die ons hebt geschapen, verlost en geheiligd, wij
bidden U:
verlicht
onze ogen, opdat wij uw geheimenissen aanschouwen, uw heerlijkheid aanbidden en
burgers mogen worden van uw hemels Koninkrijk, waar wij U met nieuwe tongen
zullen loven en prijzen,
door
Jezus Christus onze Heer,
Gem.: AMEN
Lezingen:
O.T.:
Spreuken 8 : 22-31
Lied:
Gezang 22 : 1,4,6
In
mij had de Koning behagen
die
alles schoon heeft gesticht.
Ik
was het vermaak van zijn dagen,
terwijl
ik speelde in 't licht.
Ik
daal tot de mens uit den hoge,
opdat
ik zijn hart en zijn ogen
op
's Heren koninkrijk richt'.
Ja,
hier is het leven te winnen
dat
opweegt tegen de dood,
de
dienst van de hemelse minne
die
God van oudsher gebood,
de
stralende vrouwe, de schone,
de
wijsheid die bij u wil wonen
en
zelf aan tafel u noodt.
Evangelie:
Johannes 3 : 1-16
Gem.: U komt de lof toe, U het gezang, U alle
glorie, o Vader, o Zoon, o Heilige Geest, in alle eeuwen der eeuwen.
Afsluiting
van de preek:
In
de Naam van de Vader In de Naam van de Zoon In de Naam van de heilige Geest
Gem.:
AMEN
meditatief
orgelspel
Dankgebed
en voorbeden
Dankgebed
en voorbeden
Wij
danken U voor deze kerk, waarin de woorden van heil tot de generaties hebben
geklonken. Waarin in de Naam van de Vader en de Zoon en de Heilige Geest
kinderen en volwassenen werden gedoopt.
Daarom
bidden we vandaag ook voor de generaties van nu.
Omdat
het lijkt te stagneren.
Wij
missen onze jonge mensen. Wij zien een gat in de kerk. Hoe zullen wij deze kerk
en gemeente naar de toekomst dragen? Wij doen en beroep op uw goedheid en trouw,
die Gij bewijst van generatie op generatie. Laat deze gemeente leven. Stort uw
Geest uit over jongeren en ouderen. En laat dit Godshuis een teken zijn van uw
genade in de tijd. Het heeft de eeuwen doorstaan. Moge het in uw Naam
Barendrecht wijzen naar uw toekomst,
Zo
bidden wij
Gem.
HEER VERHOOR ONS
Voor
alle kerken in ons dorp bidden wij. Het is vaak moeilijk om elkaar werkelijk
vast te houden. We denken zo makkelijk in groepen en in gescheidenheid. Dit
gebouw draagt daarbij ook een historie van gebrokenheid en scheiding en
scheuren. Herstel de christenheid in ons dorp in een wedergeboorte, een nieuwe
geest. Een Geest van liefde en werkelijke éénheid.
Zo
bidden wij
Gem.
HEER VERHOOR ONS
En
voor uw kerk die in de wereld is, bidden wij. Dat de wereld door haar genezen
mag. U hebt de wereld zo liefgehad dat u uw eniggeboren Zoon hebt gegeven,
zodat ieder die in Hem gelooft leeft. Daarvan getuigt de kerk. Daaruit leeft de
kerk. Zegen haar dan en stel haar in de vrijheid van deze kracht.
Zo
bidden wij
Gem.
HEER VERHOOR ONS
Met
onze voorbede komen we bij U omwille van de mensen die lijden. In een wereld
van luxe en genot proberen we het lijden te maskeren en weg te stoppen. Maar
voor wie het betreffen is het er, schrijnend en pijnlijk.
Daarom
vragen wij U om ontferming en liefde. Red deze wereld en genees allen die er
aan lijden door uw grote kracht.
En
voor onszelf bidden wij om een wedergeboorte. Nieuw denken en voelen en doen.
Want veel van het lijden van deze wereld heeft ook met de dingen te maken die
wij kiezen. Met het onrecht dat wij laten bestaan. Met het wanbeheer dat wij in
de wereld aanrichten. Met de gemakszucht warmee wij uw water over uw akker
laten lopen. Daarom vragen we om een Geest van vernieuwing en wedergeboorte.
Zo
bidden wij
Gem.
HEER VERHOOR ONS
Voor
de samenleving bidden wij. De innerlijke ontbinding en de verloedering. Help
ons weer om een weg van waardigheid te vinden. Laat de samenleving een veilig
en een goed huis worden waarin we allen kunnen wonen, en waaraan we allen bouwen.
We bidden om kracht om ons tegen de innerlijke ontbinding en verloedering van
het samenleven te verzetten en er de krachten van uw liefde en ordening
tegenover te stellen.
Voor
allen die in deze wereld vol van chaos en verleiding groot en volwassen moeten
worden, bidden wij U. Dat ze houvast vinden en een leven dat waardevol en goed
is. Zin en kracht bevat.
Zo
bidden wij
Gem.
HEER VERHOOR ONS
En
tenslotte bidden wij voor hen die wij kennen en die het moeilijk hebben. Met
gezondheid. In relaties. In hun maatschappelijk functioneren. Met het verlies
van geliefden. IN het onbegrepen zijn en uitgesloten worden door anderen. Heer,
laat toch uw licht schijnen in het donker van een gebroken bestaan.
Zo
bidden wij
Gem.
HEER VERHOOR ONS
Stil
gebed
Onze
Vader
Solozang:
Souterliedekens.
Den XVII Psalm. Doen David verlost wert uit
Sauls hant (Wyse: Een nyeu liet heb ik ghedicht)
Ick
sal u heer liefhebben seer, myn vasticheyt gepresen,
myn
firmament daer ick toe keer, myn verlosser sal hy wesen.
Hy
is mine god dyen ick betrou,
myn
beschermer na myn verlanghen.
Myn
salighe hoorn in minen rou,
alst
niet en is soot wensen sou,
so can hy mi outfanghen.
Den XXX Psalm. In te Domine speravi(Op U
Heer hoop ik)
Wyse:
Waer machse zyn die alderliefste myn die ick met ooghen ye aensach
Ick
heb ghestelt op u myn Heer
myn
hoop ghi zyt myn toeverlaet.
Laet
my bescamen nemmermeer
door
u iustiti mi bystaet.
Vryt
mi en coemt mi hier te baet,
tot
mi u oor wilt strecken.
En
wilt u spoeden metterdaet
om
mi wt verdriet te trecken.
Den LXIV Psalm. Te decet hymnus in Sion (Tot
U komt een lofzang in Sion)
Wyse:
Die rym en schaet den bloemen niet
In
syon God betaemt u lof,
men
sal te Jerusalem,
betalen
daer u eer coemt
of
verhoren wilt myn stem.
Hoort
ons ghebet op dese reys,
Tot
u coemt alle vleys
Den CXLV Psalm. Wyse: Looverkens dat zyn
looverkens
Loven
so wilt myn siel den Heer,
loven
wilt hem en dankbaar zyn.
Ick
sal hem van goeder herten seer,
singhen
en loven met bliden schyn.
T’allen
termyn, hem dancken fyn,
den
Heere der Heeren vol alder eeren,
mynder
sielen medecyn.
Collecten
onder orgelspel "Allein Gott in der Höh
sei Ehr" van J. Pzn Sweelinck (1562-1621)
Slotlied:
Gezang 254
1
God
in den hoog' alleen zij eer
en
dank voor zijn genade,
daarom,
dat nu en nimmermeer
ons
deren nood en schade.
God
toont zijn gunst aan ons geslacht.
Hij
heeft de vrede weergebracht;
de
strijd heeft thans een einde.
U,
Vader, U aanbidden wij,
wij
zingen U ter ere;
onwrikbaar
staat uw heerschappij,
voorgoed
zult Gij regeren.
Gij
hebt onmetelijke macht,
uw
wil wordt onverwijld volbracht.
Die
Heer is onze Koning!
O
Jezus, die de Christus zijt,
des
Vaders Eengeboren,
Gij
hebt ons van de toorn bevrijd
en
redt wie was verloren.
Gij,
Lam van God, voor ons geslacht,
verhoor
ons roepen uit de nacht,
erbarm
U over allen.
O
Heilge Geest, ons hoogste goed,
ten
Trooster ons gegeven,
heb
dank dat Gij ons delen doet
in
Jezus' dood en leven.
Beveilig
ons in alle nood,
blijf
ons nabij in angst en dood,
op
U steunt ons vertrouwen.
Wegzending
en zegen.