Barendrecht, Dorpskerk.

Zondag 19 augustus. Ds. Ph. van Wijk

Lezingen: Jeremia 23 : 23-29  Lucas 12 : 49 – 56

 

Lieve gemeente,

 

Het is natuurlijk wel een heel barre tekst in onze oren.

‘Vuur ben ik komen werpen op aarde’. ‘Ge denkt dat ik gekomen ben om vrede op de aarde te geven; niet!, zeg ik u, eerder verdeeldheid’ Verdeeldheid tussen vader en zoon, moeder en dochter, schoonmoeder en schoondochter.

Klopt dit eigenlijk wel? Staat dit in het evangelie? Juist dit Lucas-evangelie begint toch met het gloria van de engelen: Vrede op aarde!?

 

Laten ze daar in zwaardere kringen waar altijd een zekere hang is naar een afwijzende toon over preken. Hier niet. Maar die neiging om het evangelie soft te maken; alles onder een waas, een sluier van zoetige liefde te bedekken, is dat goed? Het evangelie is geen suikerspin op de kermis van het leven.

 

Niet uit zwartgalligheid, gemeente, heeft Jezus deze bittere kant van zijn boodschap laten klinken. Maar omdat Hij niet anders kon dan concluderen dat zijn heerlijke boodschap van het Rijk van God, de boodschap van alles helende liefde, bij de mensen om Hem heen op diepe weerstand stuitte.

Net als bij de profeten, al. We hebben Jeremia gelezen. Een profeet die vreselijk aan zijn eigen boodschap geleden heeft. Alle echte profeten hebben het moeten bezuren. En Jezus is in dat opzicht zeker de ultieme profeet.

Juist vanwege dat nieuwe van de menselijke verhoudingen waarover Hij spreekt, voelt Jezus een enorme weerstand opkomen. Dat nieuwe van echt geluk, dat helende dat in zijn woorden en tekenen en levenshouding aanwezig is, maakt de leiders enorm jaloers. En dan is Jezus zo je rivaal. En Hij heeft al lang gezien dat de volksgunst waardoor Hij vaak bejubeld wordt, enorm gevaarlijk is. Heden: Hosanna!, morgen: Kruisig Hem! Hij weet zeer goed dat mensen hun eigenlijke spanningen verbergen, en dat compenseren door hard te gaan schreeuwen over iemand anders.

En Hij zegt het onomwonden tegen de mensen om Hem heen. Het wordt een spannende tijd. Het gaat nu barsten. De krachten van haat en de krachten van de massa die zich laat meesleuren gaan nu uitbreken. Als een vuur. Een kleine vonk maar, en het ontvlamt.

De mensenmassa is net zo ontvlambaar als de beurs.

Het gaat uitstekend met de economie. Maar een negatief geluid over de hypotheekmalaise in Amerika is als een sigarettenpeuk in een droog bos. En opeens hoor je zelfs heel ernstige doemscenario’s. Alles steekt alles aan. Dat geeft overigens ook aan welke besmettelijke krachten er in sentimenten kunnen zitten.

 

Jezus voelt aan dat Hij in die vuurdoop ondergedompeld gaat worden. Dat de hele wereld zich in korte tijd tegen Hem zal verzetten. Dat Hem dat zijn leven kost.

En lees dat nu eens positief, gemeente. Dat Jezus die brand, die vuurdoop zal ik nu maar zeggen, aan ziet komen en weet dat Hij vermoord zal worden, maar dat Hij niet wijkt. Hij weet dat Hij, ter wille van de redding van de wereld uit de greep van het kwaad, deze confrontatie moet aangaan. Heb eens de moed om er over na te denken hoe ongekend veel liefde daar achter schuilt. Dat is nu de liefde van God. Dat is goddelijk. Het verlangen van Jezus naar dat nieuwe vuur, het vuur van liefde onder de mensen is zo groot, dat Hij daarvoor het vuur van het kwaad, de haat, de moordzucht, over zich heen laat komen om het uit te laten woeden.

 

Maar wat moet je dan met het feit dat Jezus zegt dat er juist door Hem allerlei verdeeldheid komt - in families en gezinnen? Als dan het kwaad zich op Jezus uitstort, dan mag je toch verwachten dat het uitgewerkt en overwonnen is? Waarom dan toch nog verdeeldheid?

Waarom dan toch een vader tegen zijn zoon en een moeder tegen haar dochter?

 

Maar zou Jezus niet bedoelen dat als het kwaad eenmaal tot zijn grootste woedeaanval is gekomen, dat het dan uit zijn schuilhoeken is gekomen? Dat je dan pas gaat zien waar het eigenlijk zit?

Waarom zo’n woedeaanval tegen Jezus die Hem ter dood brengt? Omdat iedereen zijn eigen onrust op een ander projecteert. Zoals Wilders dat nu doet: het kwaad zit in de Islam. Of de Duitsers dat deden: het kwaad zit in de Joden. Wat doe je dan? Zou het niet zo zijn dat juist in zulk soort massaverschijnsel waarin iemand geofferd wordt, je eigenlijk je onrust van thuis verbergt. Of projecteert op een ander. Is dat niet vaak zo? Juist mensen die in hun kleine privé-kring iets te verbergen hebben roepen het hardst over het kwaad dat bij een ander zit.

Maar juist omdat het één keer zo vreselijk op Jezus is uitgewoed, wordt duidelijk dat het eigenlijk zijn bron heeft in je eigen leven. In je eigen verhoudingen. Met je broer en je zus en je vader en je moeder. En je schoonvader en –moeder.

 

U weet dat misschien ook wel hoe het werkt. Vroeger toen het dorp nog heel klein was. Wat er dan thuis achter de deur en de raamluiken gebeurde, dat mocht niemand weten. De schone schijn werd vaak opgehouden. Je moest je mond houden, want de druk van de gemeenschap was te groot om de vuile was buiten te hangen. Maar als er dan ergens een schandaal in het dorp was over iemand van buiten of een vreemdeling, ja dan had iedereen meteen de grootste woorden van veroordeling klaar. En zo projecteerde je de ondergehouden onrust van thuis op iemand buiten.

 

Maar juist dat masker van schijnheiligheid is door Jezus ont-maskerd. Juist daarom wilde Hij al die samengebalde onrust ondergaan. Om te laten zien dat het eigenlijk allemaal oneigenlijke krachten zijn.

Sinds de kruisiging van Jezus zijn de mensen niet beter geworden. Maar het is wel duidelijker geworden dat het niet helpt om je rivaliteiten en je gevoeligheden van thuis bot te vieren op iemand van buiten.

 

En het komt dan ook steeds meer naar buiten hoeveel pijn er zit in de familieverhoudingen. Er zijn gelukkig ouders en kinderen die in harmonie leven. Maar er zijn ook heel, heel veel situaties waarin het niet lekker zit. Waarin mensen die zo dicht bij elkaar leven en aan elkaar gegeven zijn op elkaar botsten. Ik weet uit mijn eigen levenservaring maar ook uit de pastorale praktijk hoezeer het mogelijk is dat ouders en kinderen elkaar in een wurggreep kunnen hebben. Hoe broers en zussen in conflict kunnen leven. Hoeveel psychologisch geweld er kan zijn. Elkaar niet echt in volle vrijheid kunnen liefhebben.  Pijn van kinderen omdat hun ouders hen niet echt hebben kunnen loslaten. Oneigenlijke bindingen. Geestelijke claim. Zodra liefde een onvrije claim wordt is de essentie stuk. Vaak omdat ten diepste mensen hun egocentrische gevoelens met de geclaimde liefde van de ander willen bevredigen. Pijn van ouders, omdat hun kinderen hen verachten. Misschien juist wel omdat ze ten diepste hun vader of moeder altijd wilden nabootsen en daarom ook rivalen zijn. Scheefgroei, die ook weer op de broers en zussen zijn weerslag heeft.

De echte pijn en de onvrede en het geweld en de oorlogen in deze wereld zouden wel eens hun bron juist in die kleinste cirkels van samenleven kunnen hebben. In huis. Vlak bij.

En het helpt niet meer om het op een ander te projecteren. Het helpt niet meer om over een ander te roepen: kruisig hem! Dat is met Jezus ten volle duidelijk geworden. Die afleidende truc, waarmee je je eigen onrust heel onbewust probeert te bedekken, is eigenlijk ontmaskerd.

 

En als dan ook dat nieuwe vuur komt, het vuur van de Geest van Pinksteren, het vuur van de Opgestane Heer, dan maakt die juist de echte bron van de kwade dingen helder. Dat het dicht bij jouw eigen leven staat. In jouw eigen verhoudingen met de mensen met wie je het leven van elke dag deelt.

En daar moet en mag het Rijk van God nieuw beginnen. De nieuwe liefde van Pasen, van Gods Koninkrijk is de liefde van broeders en zusters. Dat is eigenlijk waar het Rijk van God bedoelt te zijn. Een nieuwe gemeenschap van alle mensen, die zonder rivaliteit en jaloezie en geestelijke en lichamelijk geweld  in vrijheid en diepe verbondenheid kunnen leven. Vader en zoon, moeder en dochter, broer en zus te kunnen zijn zoals Jezus en zijn Vader. Zonder enige vorm van verwijt of elkaar in de weg zitten maar toch heel diep op elkaar te mogen lijken. Zonder elkaars rivalen te zijn elkaar na te volgen.

Het is niet voor niets dat dat het beeld is dat met Pinksteren op de kaart wordt gezet. Duizenden mensen worden op die dag zich er op eens van bewust dat ze zich hebben laten meeslepen. En die duizenden mogen opeens een heel nieuw bestaan binnentreden. Als één groot gezin van echte liefde delen ze alles met elkaar.

En dat is wel het goede nieuws, gemeente. Het is niet alleen zo dat het door Jezus duidelijk wordt dat het kwaad heel dicht bij huis zit, op het eigen erf, maar het is ook zo dat door Jezus de liefde zo’n grote kans krijgt, dat het inderdaad vrede op aarde wordt. Door wat Jezus heeft gedaan zal het Rijk van God doorbreken. Zullen ook de intieme menselijke verhoudingen tot vrede worden gebracht.

Maak eens, gemeente de analyse van je eigen thuissituatie. Je gezin. Je relaties. Je leefomgeving. En laat daar het nieuwe van totale vergeving en liefde en onvoorwaardelijke aanvaarding helend zijn werk doen. De vrede van Christus over ons allen.

Amen.

 

Gezongen liederen:

Psalm 68 : 1,2

Gezang 409 : 1,5

Psalm 82 : 3

Gezang 308

Gezang 288 : 1,2,3,4,8