Dorpskerk Barendrecht, 2de Advent 2007, dienst van Schrift en Tafel.

Ds. Ph. van Wijk

 

Lezingen:  Jesaja 2,2-5;  Romeinen 15,4-13;  Lucas 21,25-33

 

Lieve gemeente,

 

Het zijn indrukwekkend mooie woorden van Jesaja. Over Jeruzalem en de Tempelberg als middelpunt van de volken. Als middelpunt van vrede. Als plek van waaruit de prachtige inspiratie uitgaat dat zwaarden worden omgesmeed tot ploegscharen. En vrede onder de volken zich uitspreidt.

Maar zijn wij daar niet te nuchter voor geworden?

Of misschien wel sceptisch?

Want het is allemaal verwarrend.

 

Misschien kun je wel zeggen dat Jeruzalem en de Tempelberg eerder de bron zijn van oorlog en conflict. In die regio. Maar ook op wereldschaal.

Zijn niet Jeruzalem en de Tempelberg precies de representanten van een voor eeuwig onoplosbaar conflict, een onuitroeibare rivaliteit? Israël en de Palestijnen.

 

Het heeft weinig zin om nu eerst een les wereldgeschiedenis te geven, maar wie daar iets van af weet, beseft dat juist dit conflict, hart van spanning in het Midden-Oosten ook zijn verbindingen heeft met de verhoudingen op wereldschaal. Terrorisme. War on terror.

Jeruzalem, de Tempelberg Sion als middelpunt van wereldvrede?

 

En eigenlijk is toch ook die dromerige profetie toch wel erg naïef dat wapens zullen worden omgebouwd tot vredeswerktuigen voor de welvaart?

Zie je juist niet dat de ontwikkeling van de techniek enorme impulsen heeft gegeven aan het civiele gebruik van die ontwikkelingen? Talloze voorbeelden kun je noemen.

Internet de directe vrucht van het intranet van het Amerikaanse leger.

Dodelijke en genezende radioactieve straling.

Laat de techniek niet zien dat, hoe verder de ontwikkelingen gaan, hoe groter de positieve én de negatieve kanten tegelijk naar voren komen?

En eigenlijk is daarmee zo ontzettend veel verwarrend. En weinig hoopvol. Wie durft er nog hopen op een wereld waarin werkelijk vrede zijn? Wie weet precies welke keuzes in de ethiek hij moet maken bij de doorgaande ontwikkelingen? Wie durft met passie te geloven dat onze achterkleinkinderen het nog veel beter zullen hebben dan wij?

 

Daarom kan ik ook wel iets begrijpen van het scepticisme van veel mensen vandaag de dag. Omdat ik het ook zelf van binnen wel voel. Mooie warme woorden en dromerige beelden in de kerk en in de preken. En soms kun je er tegen roepen. Tegen al die ontwikkelingen. Zoals in de jaren tachtig. De kerk trok een grote profetische broek aan, en predikte: de kernwapens de wereld uit, te beginnen bij Nederland. Maar was het niet veel ingewikkelde dan in zo’n simpele slogan is gelegen?

Nee, nogmaals, ik begrijp wel dat er een beetje een houding is in onze samenleving die je kunt samenvatten onder de noemer: “Laten we eten en drinken, want morgen sterven we”. Pluk zoveel mogelijk fijne dingen uit de boomgaard van dit leven. De wereld is moeilijk genoeg. Veel belangstelling voor een vredes-profetie van Jesaja hoef je niet meer te verwachten. Ach ja, VREDE OP AARDE,  bij kaarslicht in een sfeervol monumentaal kerkje, dat gaat nog wel. Maar hoe diep is dat met hoop in onszelf verbonden?

 

Maar vandaag zeggen we op een heel andere manier: Laten we eten en drinken!

En precies daar ligt een buitengewoon betekenisvol moment.

Houd dat eens even bij zijn meest directe betekenis. Met het gebroken brood en met de uitgegoten wijn worden wij eigenlijk zo echt als maar mogelijk is betrokken bij het meest gewelddadige moment in de geschiedenis van de mensen.

De enige echte en volmaakte rechtvaardige die ooit in de wereld heeft geleefd. Die wordt uit jaloezie en rivaliteit opgepakt, van de zwaarste misdaden beschuldigd en gedood. En ze hebben nauwelijks in de gaten hoe blind ze zijn voor hun eigen attitude. En hun geweld. Zij denken echt dat het terecht is. Ga eens bij jezelf na of je zelf ook niet blind bent voor wat er eigenlijk dieper in je zit, als je het te kwaad hebt over een ander?

Hij wordt vervolgens door de massa, die zich totaal laat opdraaien als in een epidemische virusinfectie, totaal afgeschreven. Ga ook daar eens na bij jezelf hoe gemakkelijk je meegezogen wordt door anderen, opgeslokt in de massa, en afschrijft.

Hij wordt door zijn intimi verraden op het moment dat het er op aan komt. Verraad aan de diepste vriendschap die zij van Hem hadden ontvangen. Ga eens na bij jezelf in hoeverre we, als het er werkelijk op aan komt, solidair zijn met onze vrienden. Ook als kost dat je reputatie of je leven?

Hij wordt door de rechterlijke en uitvoerende macht niet in bescherming genomen, maar uit zwakte uitgeleverd. Ga ook daar eens na, tot hoever je rechtvaardigheid zou gaan?

 

En wie scherp kijkt naar dit gewelddadige conflict, dat leidt tot de dood van Jezus, (die wij vanmorgen in onze handen en in onze mond nemen) ziet dat daar alle verborgen ingrediënten van alle conflicten op deze aarde verborgen zijn.

Van een persoonlijke clash met je vrienden, een arbeidsconflict me je collega, een ruzie in de familie, een geweldsdelict in de samenleving, tot een uitbarstend geweldsconflict tussen volken en een wereldoorlog.

 

Maar tegelijk: wie de volhardende liefde en het ongekende uithoudingsvermogen van de barmhartigheid van deze ene ware rechtvaardige ziet, die ziet de enige kracht waarmee alle geweld kan worden overwonnen.

Het is liefde. Geen vergelding. Geen geweld tegen geweld. Geen rivaliteit tegen rivaliteit. Geen verwijt tegen verwijt. Geen agressie tegen agressie. Zelfs geen volksbeweging willen organiseren om het onrecht uit te bannen. Maar tot op het voor mensenbegrippen absurd te noemen geduld en vergevingsgezindheid en geweldloosheid die Hij tentoonspreidt. En dat is de enige manier waarop alle wapens hun kracht verliezen. Je kunt roepen dat we zwaarden tot ploegscharen moeten omsmeden. Je kunt daar alles voor trachten te organiseren. De wereld totaal willen verbeteren. Maar er is slechts één weg: al wat het geweld echt verbergt en in zich bergt door de liefde laten ontmaskeren en leren zien. Het begint dus bij mij en bij mij thuis.

 

En dat is precies wat we vanmorgen ook in handen hebben. Die ongekende kracht van geweldloosheid en liefde. Die ontmaskerende en ontwapenende kracht. God in mensengedaante. God in grootte, mens in vorm. En dan begint de vrede op aarde bij mij. In boete en in nieuwe liefde. Omdat het zo genadig aan mij uitgedeeld wordt. Overwinning van Jezus. En hier in de gemeenschap van de gemeente.

Dat is de kracht die in de wereld uitgaat. Onder de volken. Zoals Jesaja en Paulus daar eigenlijk allebei over schrijven. Dat is de zomer die in aantocht is, zoals Lucas dat ons vanmorgen voorhield.

 

Ik geloof in een wereld van liefde. Die is even buiten Jeruzalem begonnen. Niet op de Tempelberg maar op de heuvel Golgotha. Ik geloof dat dat de enige richting is die we kunnen gaan naar vrede voor Gods wereld. Omdat we zelf ontwapend worden.

Amen.